Oruç, İslam’ın beş temel şartından biri olup, belli kurallara ve şartlara uygun olarak tutulması gereken bir ibadettir. Fıkhi mezheplerin oruçla ilgili hükümleri arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu yazımızda, Şafii mezhebine göre kusmanın orucu bozup bozmayacağı konusunu detaylı bir şekilde ele alacağız.
Şafii Mezhebine Göre Kusmak Orucu Bozar mı?
Şafii mezhebine göre orucu bozan durumlar arasında kusma da yer almaktadır. Ancak, her kusma orucu bozmaz. Kusmanın orucu bozup bozmadığını belirlemek için, kusmanın istemli mi yoksa istemsiz mi gerçekleştiği ve kişinin bilinçli olarak kusup kusmadığı gibi bazı önemli kriterler dikkate alınır.
Şafii Mezhebine Göre İstemli ve İstemsiz Kusma
Şafii fıkhında kusmanın orucu bozup bozmadığını anlamak için öncelikle kusmanın istemli veya istemsiz olup olmadığına bakılır.
İstemli Kusma
Şafii mezhebine göre, kişinin bilinçli olarak kendisini kusturması, yani parmak sokarak veya başka bir yöntemle kusmayı sağlaması orucu bozar. Bu durumda ağızdan çıkan şey az veya çok olsun fark etmeksizin oruç bozulur ve kaza edilmesi gerekir.
İstemsiz Kusma
Eğer kusma kendiliğinden, yani kişinin isteği dışında meydana gelirse, Şafii mezhebine göre oruç bozulmaz. Kişi istemsiz olarak kustuğunda, bu durum onun kontrolü dışında gerçekleştiği için orucu geçerli kabul edilir ve herhangi bir telafi gerekmez.
Şafii Mezhebinde Kusmanın Orucu Bozma Şartları
Şafii alimleri, kusmanın orucu bozması için bazı temel şartların gerçekleşmesi gerektiğini belirtmiştir.
Kusmanın Bilinçli Olması
Eğer kişi kendisini bilerek kusturursa, yani iradeli bir şekilde midesindekileri çıkarmaya çalışırsa orucu bozulur. Bunun sebebi, kişinin oruçlu iken mide boşaltımını kasıtlı bir şekilde yapmasının, orucun mahiyetine aykırı olmasıdır.
Kusmuğun Geriye Dönmesi
Şafii mezhebine göre, kusmanın orucu bozup bozmadığını belirleyen diğer bir kriter de kusmuğun tekrar mideye dönüp dönmemesidir. Eğer kusmuk ağızdan çıktıktan sonra kişinin kendi isteğiyle geri yutulursa, bu durumda oruç bozulur. Ancak istemsiz olarak tekrar yutulursa, oruç geçerli sayılır.
Miktarın Önemi
Kusma miktarı da dikkate alınır. Şafii mezhebine göre az ya da çok fark etmeksizin bilinçli kusma orucu bozar. Ancak istemsiz kusma, miktarı ne olursa olsun orucu bozmaz.
Şafii Mezhebinde Kusmanın Oruç Üzerindeki Hükmü
Şafii mezhebine göre kusmanın orucu bozup bozmaması konusunda genel olarak şu kurallar geçerlidir:
- Bilinçli olarak kusturulan kusma orucu bozar ve kaza gerektirir.
- İstem dışı kusma orucu bozmaz ve kişi orucuna devam edebilir.
- Kusmuk ağızdan çıktıktan sonra bilinçli olarak yutulursa oruç bozulur.
- Az ya da çok miktarda kusmak fark etmeksizin, eğer kişi kendini bilinçli olarak kusturmuşsa oruç geçersiz olur.
Bu kurallara göre, oruçlu bir kişinin istemeden kusması halinde endişelenmesine gerek yoktur. Ancak kusmayı bilerek gerçekleştirmişse, orucunu kaza etmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
Şafii mezhebine göre kusmak ve oruç konusunda merak edilen bazı soruların yanıtlarını aşağıda bulabilirsiniz.
Şafii mezhebine göre yanlışlıkla yutulan kusmuk orucu bozar mı?
Eğer kusmuk istemsiz olarak mideye geri dönerse, bu orucu bozmaz. Ancak kişi bilerek ve isteyerek yutarsa, bu durumda oruç bozulur ve kaza edilmesi gerekir.
Şafii mezhebinde diş eti kanaması orucu bozar mı?
Diş eti kanaması kendi kendine gerçekleştiğinde orucu bozmaz. Ancak kişi kanı isteyerek yutarsa, orucu bozulabilir. Bu nedenle kanın ağızdan tükürülmesi önerilir.
Şafii mezhebinde mide bulantısı sonucu istemsiz kusmak orucu bozar mı?
Hayır, mide bulantısı nedeniyle kendiliğinden meydana gelen kusma orucu bozmaz. Ancak kişi kendini bilerek kusturursa, orucu geçersiz olur.
Şafii mezhebinde istemsiz kusan kişi abdest almalı mı?
Hayır, istemsiz kusan bir kişinin abdest alması gerekmez. Ancak ağzını su ile çalkalaması ve temizlenmesi önerilir.
Şafii mezhebinde oruçluyken kusan kişi orucuna devam edebilir mi?
Eğer kusma istemsiz gerçekleşmişse, kişi orucuna devam edebilir. Ancak bilinçli olarak kusmuşsa, orucunu kaza etmelidir.
Şafii mezhebinde oruçlu kişinin midesi bulanırsa ne yapmalıdır?
Oruçlu bir kişi midesi bulandığında, kusmamak için kendini zorlamamalıdır. Eğer istemsiz bir kusma gerçekleşirse, oruç bozulmaz ve kişi orucuna devam edebilir.
Şafii mezhebinde kusma sonrası oruç yeniden niyet edilmeli mi?
Eğer kusma istemsiz gerçekleşmişse, oruç bozulmaz ve niyetin yenilenmesine gerek yoktur. Ancak kişi bilinçli olarak kendini kusturmuşsa, o günkü orucu geçersiz olacağı için ertesi gün kaza etmesi gerekir.
Şafii mezhebinde kusma abdesti bozar mı?
Şafii mezhebine göre kusmak abdesti bozmaz. Ancak kişi temizlenmek amacıyla abdestini tazelemek isteyebilir.
Şafii mezhebine göre oruç ve kusma konusundaki hükümler bu şekildedir. Oruçlu kişinin, orucunun geçerliliğini riske atmamak için bu kurallara dikkat etmesi önemlidir.
