Boğmaca aşısı, hem bebeklerin hem de yetişkinlerin solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korunmasında hayati öneme sahip bir aşı türüdür. Bu yazıda boğmaca hastalığının kimler için risk oluşturduğunu, aşının hangi yaşlarda ve hangi dozlarda yapılması gerektiğini ve yetişkinler ile hamileler için özel durumları detaylıca inceleyeceğiz. Özellikle çocukluk çağı aşı takviminde önemli bir yere sahip olan bu aşının doğru zamanda yapılması, toplum sağlığı açısından kritik bir öneme sahiptir. Boğmaca aşısı ne zaman yapılır sorusunun tüm yönleriyle yanıtlandığı bu içerikte, güncel bilgiler ve uygulama sıklıkları da yer alacaktır.
Boğmaca Aşısı Kaç Yaşında Yapılır?
Boğmaca aşısı genellikle karma aşı (DaBT-İPA-Hib) adı altında uygulanır ve bebeklik döneminde başlar. İlk doz 2 aylıkken yapılır, ardından 4. ve 6. aylarda tekrarlanarak üç doz tamamlanır. Bu dozlar, bağışıklık sistemini hastalığa karşı hazır hale getirir ve çocuğun ilk yaşını tamamlamadan önce boğmaca gibi ciddi enfeksiyonlara karşı korunmasını sağlar.
Hatırlatma Dozları Ne Zaman Uygulanır?
İlk üç dozun ardından bağışıklığın uzun süreli korunması için hatırlatma dozları yapılır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen takvime göre ilk hatırlatma dozu 18. ayda, ikinci hatırlatma dozu ise 4-6 yaş arasında uygulanır. Bu dozlar sayesinde bağışıklık seviyesi yüksek tutulur ve çocukluk döneminde boğmaca riski minimuma indirilmiş olur.
Aşı Takvimi Nasıldır?
Bebeklikte 2, 4, 6. aylar ve 18. ayda, ilkokul öncesi 4-6 yaş arasında toplam 5 doz şeklinde uygulanır.
Hamilelerde Boğmaca Aşısı Gerekli midir?
Hamile kadınlara da boğmaca aşısı yapılması önerilmektedir. Özellikle 27–36. haftalar arasında yapılan tek doz aşı, anneden bebeğe geçen antikorlarla yenidoğanı ilk aylarda korur. Bu sayede doğumdan sonra aşılanmamış bebeklerde görülen ağır boğmaca vakalarının önüne geçilmiş olur. Ayrıca her gebelikte tekrar yapılması önerilir.
Gebelikte Aşı Güvenli midir?
Boğmaca aşısı gebelikte güvenle uygulanabilir ve hem anne hem bebek için risk oluşturmaz.
Yetişkinler İçin Boğmaca Aşısı Gerekli midir?
Yetişkinlerde bağışıklık zamanla azalabileceği için belirli aralıklarla boğmaca aşısı yapılması tavsiye edilir. Özellikle çocuklarla yakın temasta bulunan yetişkinler, sağlık çalışanları ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerle yaşayan kişiler için bu aşı hayati önem taşır. Genellikle 10 yılda bir difteri, tetanos ve boğmaca içeren karma aşıyla hatırlatma yapılır.
Yetişkinlerde Kaç Yılda Bir Yapılır?
Yetişkinlerde 10 yılda bir boğmaca içeren TdAP aşısı önerilir.
Boğmaca Aşısı Zorunlu mudur?
Türkiye’de boğmaca aşısı çocukluk çağı aşı takviminde yer almakta ve devlet tarafından ücretsiz sunulmaktadır. Aşının zorunluluğu resmi olarak tanımlanmamış olsa da, okula kayıt ve toplumsal sağlık açısından neredeyse mecburi hale gelmiştir. Aşı yapılmayan çocuklar, özellikle kalabalık ortamlarda hem kendileri hem de çevreleri için ciddi bir risk oluşturur.
Aşı Yapılmazsa Ne Olur?
Boğmaca hastalığı ölümcül solunum yetmezliğine yol açabilir ve aşısız bireylerde hastalık çok daha ağır seyredebilir.
Aşının Yan Etkileri Var mı?
Boğmaca aşısı genellikle güvenli kabul edilir ve ciddi yan etkiler çok nadirdir. En sık görülen etkiler; aşı yerinde ağrı, hafif ateş ve huzursuzluktur. Bu etkiler genellikle kısa sürede kendiliğinden geçer. Nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar görülebilir ancak bu risk, aşının sağladığı koruyuculuğun yanında oldukça düşüktür.
En Sık Görülen Yan Etkiler Nelerdir?
Kol ağrısı, kızarıklık, hafif ateş ve halsizlik en sık bildirilen yan etkilerdir.
Boğmaca Aşısı Kimlere Yapılmaz?
Bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde veya geçmişte ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olanlarda aşının uygulanması ertelenebilir ya da farklı aşılama yöntemleri tercih edilebilir. Ateşli hastalık geçiren çocuklarda ise iyileşme sonrasında aşı yapılması önerilir. Her durumda hekim değerlendirmesi büyük önem taşır.
Ateşliyken Aşı Yapılır mı?
38°C üzerindeki ateşli durumlarda aşılama ertelenmeli, hastalık geçtikten sonra uygulanmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Boğmaca Aşısı Ne Zaman Yapılır?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Boğmaca aşısı kaç doz yapılır?
Boğmaca aşısı çocuklukta 5 doz olarak uygulanır: 2, 4, 6. aylar, 18. ay ve 4-6 yaş arasında hatırlatma dozları şeklindedir.
Her gebelikte boğmaca aşısı yapılmalı mı?
Evet, her gebelikte 27–36. haftalar arasında bir doz boğmaca aşısı yapılması önerilmektedir.
Aşı yapılmadan boğmaca hastalığı geçiren kişi tekrar aşılanmalı mı?
Evet, hastalığı geçiren kişilerde de bağışıklık zamanla azalabilir. Bu nedenle hatırlatma dozları önerilmektedir.
Boğmaca aşısı yapılmazsa ne olur?
Aşı yapılmayan bireylerde boğmaca hastalığı ağır seyredebilir ve özellikle bebeklerde ciddi solunum problemlerine yol açabilir.
Yetişkinler boğmaca aşısı yaptırmalı mı?
Evet, özellikle bebeklerle yakın temasta bulunan yetişkinler 10 yılda bir TdAP aşısı yaptırmalıdır.
Boğmaca aşısı çocuklarda alerji yapar mı?
Çok nadir görülse de aşının içeriğindeki maddelere karşı alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Böyle bir durumda mutlaka hekime başvurulmalıdır.
