Çiçek aşısı, tarihte birçok insanın hayatını kaybetmesine yol açan çiçek hastalığına karşı geliştirilen ve 20. yüzyılın ortalarında yaygın şekilde uygulanan bir aşıdır. Günümüzde hastalık eradike edildiği için rutin aşı takviminden çıkarılmıştır. Ancak biyoterör tehdidi gibi olağanüstü durumlarda çiçek aşısı yeniden gündeme gelebilmektedir. Bu yazıda çiçek aşısının ne zaman ve hangi durumlarda uygulanabileceği detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Çiçek Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?
Çiçek aşısı artık yaygın şekilde uygulanmasa da belirli durumlar ortaya çıktığında yeniden gündeme gelebilir. Aşının yapılma zamanı, bireyin maruz kalma riski, bulunduğu coğrafya ve olağanüstü sağlık tehditlerine göre değişiklik gösterir.
Biyoterörizm Riski Altında Olan Kişiler Aşılanır mı?
Eğer bir biyoterör saldırısı tehdidi varsa veya yüksek riskli bir bölgede görev yapan personeller varsa çiçek aşısı yeniden uygulanabilir.
Kimler Yüksek Risk Altındadır?
Askeri personeller, acil müdahale ekipleri ve bulaşıcı hastalık laboratuvarlarında çalışanlar yüksek risk grubu kabul edilir.
Seyahat Edenler İçin Aşı Gerekli mi?
Günümüzde çiçek virüsü doğal ortamda bulunmadığı için herhangi bir ülkeye seyahat eden kişilere çiçek aşısı önerilmemektedir.
Özel Durumlarda Aşı Gerekir mi?
Sadece biyolojik tehdit bildirimi alınan bölgelere zorunlu görevle gönderilen kişilere önerilmektedir.
Çiçek Aşısı Ne Zaman Uygulanmalıdır?
Çiçek aşısı, olası bir maruziyet öncesi veya hemen sonrası uygulanmalıdır. Maruziyetten sonraki ilk 3 gün içinde yapılan aşı etkili koruma sağlar.
Aşı Sonrası Etki Süresi Ne Kadardır?
Aşı uygulandıktan sonra bağışıklık tepkisi genellikle 7 ila 10 gün içerisinde gelişir.
Koruyuculuk Ne Kadar Sürer?
İlk aşıdan sonraki koruma süresi yaklaşık 3 ila 5 yıl arasında değişmekle birlikte bazı bireylerde daha uzun süreli bağışıklık sağlanabilir.
Tekrar Aşı Gerekir mi?
Eğer birey yüksek riskli ortamda kalmaya devam ediyorsa 3 ila 5 yıl içinde yeniden aşı yapılması gerekebilir.
Kaç Yılda Bir Yapılır?
Korumanın azaldığı düşünülen bireylerde genellikle her 5 yılda bir tekrar doz önerilmektedir.
Çiçek Aşısı Kimlere Yapılmaz?
Aşının canlı virüs içermesi nedeniyle bazı kişiler için ciddi riskler oluşturabilir.
Bağışıklık Sistemi Zayıf Olanlar Aşılanabilir mi?
Hayır, bağışıklık sistemi baskılanmış bireylere çiçek aşısı önerilmez çünkü canlı virüs ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Hangi Hastalar Risk Altındadır?
Kemoterapi görenler, HIV pozitif bireyler ve organ nakli alıcıları aşıdan muaf tutulur.
Hamileler Aşı Olabilir mi?
Hayır, gebelik sırasında çiçek aşısı yapılması önerilmez. Fetüs üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği için bu gruptaki bireylerde aşılama yapılmaz.
Emziren Anneler Aşı Olmalı mı?
Emziren annelere çiçek aşısı yalnızca ciddi tehdit altındaysalar ve başka koruma yöntemi yoksa yapılmalıdır.
Çiçek Aşısı Sonrası Ne Gibi Yan Etkiler Görülür?
Aşı sonrası lokal tepkiler ve hafif ateş gibi belirtiler yaygındır. Ancak nadiren ciddi yan etkiler de görülebilir.
Aşı Yerinde Kabuklanma Normal mi?
Evet, çiçek aşısı yapıldıktan sonra aşı yerinde kızarıklık, kabarma ve daha sonra kabuklanma beklenen bir durumdur.
İz Kalır mı?
Genellikle küçük, dairesel bir iz kalır. Bu iz zamanla solmakla birlikte tamamen yok olmaz.
Ciddi Yan Etkiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Nörolojik belirtiler veya ciddi alerjik reaksiyonlar genellikle aşılamadan sonraki ilk 2 hafta içinde ortaya çıkar.
Hastaneye Başvurmak Gerekir mi?
Yüksek ateş, bilinç değişikliği ya da yaygın döküntü gibi belirtiler görüldüğünde hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Çiçek Aşısı Ne Zaman Yapılır?” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Çiçek aşısı günümüzde hala yapılıyor mu?
Hayır, çiçek hastalığı eradike edildiği için genel halka yönelik aşı programlarında yer almamaktadır.
Biyolojik saldırı tehdidinde aşı yapılır mı?
Evet, çiçek virüsü ile yapılan bir biyoterör saldırısı durumunda aşılama uygulanabilir.
Daha önce aşı olmuş biri yeniden aşılanmalı mı?
Eğer kişi yüksek riskli bir ortama giriyorsa, daha önce aşılanmış olsa bile tekrar aşı önerilebilir.
Aşı yerinde iz kalması normal mi?
Evet, çoğu kişide aşı yerinde dairesel ve küçük bir iz kalır.
Çocuklara çiçek aşısı yapılıyor mu?
Günümüzde çocuklara çiçek aşısı yapılmamaktadır çünkü hastalık doğal ortamda bulunmamaktadır.
Aşıdan sonra banyo yapılabilir mi?
Aşıdan sonraki ilk birkaç gün banyo yapılması önerilmez. Aşı yerinin temiz ve kuru tutulması gerekir.
Hamilelik planlayan kadınlar aşı olabilir mi?
Hamilelikten en az bir ay önce aşı olunması ve aşının ardından gebelik planlanması önerilir.
